“Kun je altijd met humor reageren?” vroeg iemand mij laatst. Het antwoord is: “Nee, dat kan ik niet, maar dat wil ik ook niet.”
Pijn, zowel van jezelf als van een ander, is niet om te lachen. Pijn is pijn. Ik zie vaak pijn in de ogen van mensen zonder papieren met wie ik op mag trekken. Soms wordt dat gedeelde pijn, bijvoorbeeld toen afgelopen maand twee van hen, die ik nu al een jaar ken, opgepakt werden en in vreemdelingendetentie gezet. Dan zoek ik, heel serieus, naar mogelijkheden om deze pijn te verlichten, naar wat mijn ver-antwoord-elijkheid hierin is. en als ik die gevonden heb, dan wordt de last te dragen, dan wordt de weg weer licht.
Nee, pijn is niet om te lachen, maar hoe ikzelf of een ander omgaat met de pijn, dat dan weer wel! Afgelopen week heb ik boosheid gezien, vermijding, afschuiven van verantwoordelijkheid, verongelijktheid, zelfoverschatting, klaaggedrag en chagerijnigheid. Wanneer ik hierin betrokken word, door een hulpvraag of anderszins, dan neem ik de pijn hierachter ernstig, maar het gedrag niet serieus. Dat maakt dat ik toch licht en met liefde kan reageren. En als ik er maar even de kans toe zie ook nog met uitdaging en een lach.
Eerst is het zaak te weten wat je eigen verantwoordelijkheid is, onderscheiden van die van de ander. Dit van elkaar losmaken gaat soms met pijn gepaard, vandaar dat de training die dit onderzoekt genoemd is: “Van Kramp naar Kracht”.
Daarna kan je het spel van elk een (lach)spiegel voorhouden spelen, met meer of minder humor, maar altijd licht. Omdat het jouw pijn niet is en dus ook niet jouw verantwoordelijkheid. Tenzij het gedeelde pijn betreft en dan begint het zoeken naar je eigen antwoord hierop weer van voren af aan.
Samenvattend zie ik 3 manieren hoe het “nee” van reageren zonder humor toch zo licht als “ja” kan worden:
- Door het zoeken naar de eigen verantwoordelijkheid;
- Door de pijn wel ernstig te nemen, maar het gedrag niet serieus
- Door 1 en 2 op lichte wijze te doen, met de nodige zelfspot. Want het is wel van belang je eigen leven ernstig te nemen, maar niet te serieus!