Bijna alle Farrelly factoren hebben mijn werken met mensen veel lichter gemaakt, maar deze: “Vergeet de structuur” is wel één van mijn favoriete. Het idee achter deze provocatieve interventie is dat als jij de structuur van het gesprek, de ontmoeting, niet bewaart, de ander het wel moet doen. Zo kan het gebeuren dat, terwijl jij je heerlijk laat ontvangen door die ander, ontspannen alle verwachtingen en “moeten” loslaat, die ander, in reactie op jou, zelf naar samenhang en eenheid gaat zoeken. Iets waar ieder mens toe geroepen is en baat bij heeft. Om de volgende stap in zijn/haar toekomst, die aansluit bij waar hij/zij op dat moment is, te kunnen maken. Wanneer jouw basishouding van liefde, humor en uitdaging “aan’ is zul je zien dat je, in welk gesprek dan ook, allerlei zaken op gaan vallen die je gerust aandacht mag geven ook al lijkt het totaal niet relevant. Vergeet de structuur, zoem in op dat detail of die mens die je aandacht heeft getrokken.
Zo vroeg laatst een vluchteling uit het Oosten van Afrika mij te spreken. Hij vertelde mij in gebroken Engels een verschrikkelijk verhaal van oorlog en geweld, het gedood worden van familieleden, werk en gevangenschap en hoe hij na de barre tocht over zee via Italië nu beland was in de nachtopvang van Utrecht. Al luisterend ontspande ik omdat mij duidelijk werd dat hij dit alleen van mij wilde: dat ik luisterde naar zijn verhaal, en dat wilde ik hem geven. Dus ik liet de structuur van mijn programma die middag los en luisterde….ruim een uur. Halverwege zijn verhaal was hij in een gevangenis in zijn land van herkomst en ontsnapte hij uit het toilet. Dat werkte op mijn lachspieren en verbeelding: uit het toilet? Hoe dan? Nou, vertelde hij, uit het raam. Uit het raam? Zo erdoorheen gekropen? en ik wurmde mijzelf door een denkbeeldig raampje ergens boven mij. Ja, precies! lachte hij breed om mijn uitbeelden. Zonder de provocatieve opleiding te hebben gedaan had ik nooit midden in zo’n zwaar verhaal ingezoomd op zo’n detail als een toiletraampje: maar nu deed ik het. En we lachten samen om die absurditeit. Het mooie was dat hij daar zelf in het verder vertellen nu steeds op terugkwam: op het aspect van ontsnappen. Zodat ik aan het eind van het gesprek tegen hem kon zeggen: “You are a great escaper! You escaped from war, you escaped from jail, you escaped from the streets of Italy, you will escape your bad situation now!” Waarop hij weer breed lachte en mij een high five gaf.
Probeer het eens: vergeet de structuur. Veel plezier met het loslaten van de organisatie!