Zoals eerder beschreven in de blog “manipulatie voor beginners” is manipulatie heel menselijk. Het betekent: de situatie naar je hand (manus in het latijn) proberen te zetten. Wij worden voortdurend gemanipuleerd, en de eerste stap is om dit te herkennen. Zodat je op z’n minst op je eigen voorwaarden gebruikt wordt voor andermans doeleinden!
Bij manipulatie voor gevorderden ga je een stap verder. Stap 1 was: je herkent wat de ander met je doet in de relatie. Stap 2 is: je ontwikkelt tegenspel.
1) Herkennen wat de ander met je doet in de relatie
Mensen gaan op bepaalde wijze met jou om. Idealiter is het een gelijkwaardig geven en nemen, die recht doet aan jou en aan de ander. Haha, ja,ja. In je dromen. De relatie is zelden gelijkwaardig, mensen zijn zo verschillend in positie, status en gewoon hoe ze zijn. En tegelijkertijd heb je het spel van belangen en is het helemaal niet gezegd dat het belang van die ander ook direct jouw belang is! Dus is het opletten geblazen: wat doet die ander met jou en wil je dat?
Relatietypes: de koning-keizer
In de provocatieve opleiding leerde ik over 6 veel voorkomende relatietypes. Eén daarvan is de koning-keizer die jou bewust of onbewust in een onderdanige rol wil hebben. Ook al heeft hij totaal de positie niet om dat van jou te verlangen. Zo herinner ik mij een man van middelbare leeftijd die naar mij toegestuurd werd om bij mij in het buurtpastoraat vrijwilligerswerk te doen. Zijn begeleider had op mij haar laatste hoop gevestigd, want de man werd overal afgewezen. Ik nodigde hem uit bij mij op het kantoortje dat ik mocht gebruiken in het bejaardenhuis. Hij kwam binnen, ging zitten en ik rook een vleug aftershave en zag een goed verzorgde man. We stelden ons aan elkaar voor en ik vroeg hem, zoals gebruikelijk bij een gast: “Wat kan ik voor je halen, koffie, thee?” Zijn antwoord was: “Thee. Groene thee met citroen, geen ander smaakje en een koekje erbij.” Aye, aye sir dacht ik bij mezelf en begon van binnen te grijnzen. Een koning-keizer! Vroeger, voor mijn provocatieve opleiding, had ik me meteen enorm geërgerd aan iemand zoals hij. Nu dacht ik handenwrijvend: ha! Daar heb je er weer één. Fantastisch.
2) Ontwikkel tegenspel: overdrijf.
Het spel van de ander was duidelijk: hij wilde bepalen wat er gebeurde en wel vanaf minuut 1. Hij was dan wel naar mij toegestuurd en in zekere zin van dit gesprek met mij afhankelijk, maar dat wilde niet zeggen dat hij die situatie niet naar zijn hand wilde zetten. Een koning-keizer van het zuiverste soort. Het provocatieve tegenspel, oftewel de manipulatie voor gevorderden is dan: overdrijven. Overdrijf de rol die de ander voor jou in gedachten heeft, in dit geval de onderdaan. En doe dat met liefde en met plezier! Ik zei dus met twinkelogen, maar zeer verontschuldigend: “Ach, dat vind ik nou echt heel vervelend. Wij hebben hier alleen maar zwarte english tea, sorry zeg. Ik had natuurlijk ervoor moeten zorgen dat er verschillende theesmaken waren, zeker ook groene thee! Neem me niet kwalijk, neem me niet kwalijk. O en koekjes! Die hebben we hier helemaal niet. O wat erg, echt stom van me dat ik die niet heb gekocht! Ik kan nog even gaan kijken of iemand anders koekjes heeft, ogenblikje hoor.” En ik ging voordat hij iets kon zeggen het kamertje uit, liep me verkneukelend een rondje en kwam toen weer binnen, me uitputtend in verontschuldigingen. “Sorry, sorry, echt heel vervelend, maar in het hele huis geen koekje te vinden! Wat vind ik dat nou erg. ” De man raakte ernstig in de war van mijn tegenspel. Hij wist niet of hij nu moest lachen of geïrriteerd raken. Zijn verwarring maakte onze relatie weer gelijkwaardig en zo kon ik bij de zwarte thee zonder koekje in alle rust mijn voorwaarden voor een vrijwilligersplek aan hem voorleggen. Hij is inderdaad een tijdje vrijwilliger bij mij geweest. Ik heb hem veel geplaagd, daar vroeg hij gewoon om, en heb dus ook veel met hem gelachen. Altijd moest ik bij hem opletten, wat hij nu weer met me probeerde. Hij hield me scherp.
Pas op: nee is nee
Het provocatief tegenspel oftewel het manipuleren voor gevorderden kenmerkt zich door dubbelzinnigheid. Ik wil nog wel even toevoegen, speciaal voor de vrouwen die dit lezen: soms is een niet provocatief en duidelijk “nee” het beste tegenspel. Je hebt mannen die de relatie seksueel manipuleren. Overdrijven als tegenspel is dan geen optie, ondubbelzinnige duidelijkheid wel. Geef een ik-boodschap. Bijvoorbeeld: “ik wil niet dat je aan me zit. Ik vind dat heel vervelend. ” Of : “Ik wil graag dat je wat verder van me af gaat zitten.” En maak ook in je lichaamstaal duidelijk: nee is nee. En dit is wat ik wil.
Let er eens op deze maand, wat mensen met je doen. En wat je zelf met mensen doet! Kijk of je een relatietype kan herkennen. Ontwikkel je tegenspel met een lach en overdrijving. Of geef glashelder je grens aan. Veel plezier!