Een smoesje is een uitvlucht of een verzinsel dat je zelf ook wel eens gebruikt als de waarheid je niet aanstaat. Je bent niet te laat omdat je je hebt verslapen, nee, je bent te laat omdat je een zeer belangrijk telefoontje kreeg dat je echt moest beantwoorden. Je bent niet op je afspraak verschenen, niet omdat je geen zin had om naar buiten te gaan, maar omdat… en verzin het maar. Op dit fenomeen van uitvluchten in de vorm van verzinsels is ons spreekwoord gebaseerd: De smoesjes zijn goed, maar de praatjes deugen niet!
Maar wat gebeurt er als je de praatjes nu eens uiterst serieus neemt? O wat kan ik je dat aanraden.
Een voorbeeld.
Tot mijn tevredenheid komt, laat ik hem John noemen, wekelijks naar onze groep. Ik ben daar heel blij mee want ik denk dat de onderwerpen die daar behandeld worden heel goed zijn voor deze jonge gast van 18. Maar een paar weken geleden was hij er niet. “Ik voel me niet lekker” liet hij me weten. Ok, dat kan en ik wenste hem beterschap. De week erna was hij er weer niet. John waar ben je? Ja, ik heb voetbaltraining, sorry.
Smoesjesradar
Op dat moment sloeg mijn smoesjesradar op rood. Wacht even… voetbaltraining? In coronatijd…? Dat kan niet. Ik checkte het nog even om het zeker te weten, maar inderdaad: zijn teamgenoot bevestigde mij desgevraagd dat er geen trainingen waren deze periode. Ok. Wat nu? Ik kon hem natuurlijk confronteren met zijn leugentje. Ik kon hem ook vragen wat hij misschien niet leuk vindt aan de groep en zeggen dat hij altijd eerlijk tegen me kan zijn. Ik heb het allebei overwogen, maar het beviel me niet. Veel te serieus. Provocatief met smoesjes Dus ontspon zich het volgende gesprek de volgende keer dat ik John trof. Ik zei hem: “Jammer dat je dinsdag niet meer komt.” John raakte gelijk gealarmeerd. “Hoezo?” vroeg hij. “Ik wil heel graag komen!” “O?” zei ik. “Ik dacht dat je niet meer wilde. Maar welkom. ” Waarom zeg je dat!” vroeg hij “Nou, je ging toch voetballen op dezelfde tijd? Ja, dat gaat voor natuurlijk. Jammer hoor.” En ik lachte inwendig want hij zat klem in zijn eigen verzinsel. “Ja,” zei hij nu, “maar ik ga deze week niet voetballen. Ik kom naar de groep.” Sindsdien is hij elke week weer geweest.
Het eigene van een smoesje is dat het een ambivalentie verraadt. Een deel van John wilde niet naar de groep komen, maar een ander deel wilde het wel. Daarom zei hij niet: ik kom niet meer, maar verzon hij een smoesje. En juist op die ambivalentie kan je nu zo heerlijk provocatief reageren, door de negatieve kant te kiezen en deze serieus, maar niet ernstig te nemen. Probeer het maar eens en heb plezier!