Het was een masterclass “meesterlijke manipulaties”, mijn voorlopig laatste provocatieve workshop deze maand. Dat ik het “masterclass” noem is al een manipulatie, want daarmee “doe” ik iets met degene aan wie ik het aanbied. bv de vraag oproepend: “ben ik wel een master?” Nou deelnemers, als je dit leest: jullie waren zeker masters. Masters in het provocatief pastoraat. Ik heb ervan genoten.
Mensen DOEN altijd iets met elkaar in de relatie, bewust en nog veel vaker onbewust. Het is ontzettend leuk om daar eens op te letten en mee te gaan spelen. Wat doe jij?
Een voorbeeld. Simon vertelt aan jou in een lang verhaal dat hij zich geschoffeerd voelde door Jakob , dat hij blij was dat Jakob ging verhuizen en dat hij de volgende keer dat hij Jakob zou zien hem eens goed zijn vet zou geven. Wat doet Simon onbewust in de relatie met jou? 1. Jij moet naar hem luisteren 2. Jij moet hem beklagen 3. Jij moet hem gelijk geven. Wat doe jij? Dat hangt ervan af? Haha. En daar moet ik jou zeker gelijk in geven…?
Wat doe jij provocatief?
Provocatief gezien zijn er altijd maar twee reacties op wat iemand met je doet in de relatie (heerlijk eenvoudig en wat kan je daarnaar snakken!). De ene reactie is: je doet het NIET. In bovenstaand voorbeeld luister je niet, maar leid je Simon af (want dit verhaal heb je bv al 20.000 keer gehoord), je beklaagt hem niet en je geeft hem geen gelijk. Heerlijk en aan te raden als je alert bent en dus snel kan reageren voordat je in de “jij moet luisteren” fuik bent gelopen.
Of… en dat is zo heerlijk om te doen met liefde en humor: je doet het OVERDREVEN. Je luistert zo goed dat je helemaal stil valt. Simon zegt: “Hé hallo, ben je er nog?” waarop je zegt: “O, ben ik nu aan de beurt? Nee, fijn dat je het even zegt, ik dacht jij hebt nog veel meer te vertellen :)” Je beklaagt hem vervolgens zo hartgrondig dat Simon gaat zeggen: “Nou, zo erg was het nou ook weer niet, eerder vervelend…” waarop je dat ook weer gaat beklagen hoe vervelend dat wel niet was! En je geeft hem volkomen gelijk, sterker nog, je geeft hem zo gelijk dat je voorstelt om het gesprek met Jakob vast te oefenen, zodat het wel zeker is dat hij echt goed zijn vet krijgt! Je neemt geen genoegen met uitvluchten, want heeft Simon niet volkomen gelijk? Dat moet wel duidelijk worden!
Congruent en incongruent
In een ideale wereld zijn we allemaal eenduidig en oprecht, dat is congruent. Mocht je een oprechte reactie hebben op dit verhaal van Simon, bijvoorbeeld verbazing of nieuwsgierigheid: hoe is dit nu zo gekomen? onthoud het hem niet! Ieder mens heeft altijd iets aan eerlijke feedback. De provocatieve reactie op de relatie die iemand met je aangaat kan je geven als iemand een hulpvraag heeft. Zo kan jouw reactie een (lach)spiegel voor hem worden. Maar ook zonder hulpvraag, zoals zo vaak gebeurt in het pastoraat, kan je deze reactie geven als Simon dubbele signalen afgeeft, incongruent is. Hij zegt wel dat hij geschoffeerd is, maar je hebt ook het idee dat hij onzeker is over zijn reactie. Of: hij zegt wel dat hij blij is dat Jakob gaat verhuizen, maar je proeft er ook verdriet in hoe Simon het zegt. Kortom: de boodschap is niet eenduidig, congruent. En dat is altijd een vrijbrief om er ook dubbel op te reageren.
Ook jouw eigen reactie kan ambivalent zijn, je weet eigenlijk niet zo goed wat je aanmoet met dit verhaal. Ook dat is een vrijbrief om provocatief te worden. Het is immers niet jouw verhaal? Het is de verantwoordelijkheid van Simon. En waar jij Simon niet hoeft te beheersen, maar vrij kan laten als de mens die hij is, kan jij met hem spelen en van hem genieten.
Probeer het eens, deze maand. Let eens op de relatie die mensen met je aangaan, wat jij onbewust allemaal van hen MOET. En doe dat vervolgens NIET of doe het OVERDREVEN. Met liefde en humor! Veel plezier.