Pasgeleden werd iemand kwaad op mij. Zo kwaad dat hij uit ons gesprek wegliep. Ik was stomverbaasd. Meestal zie of merk ik wel aan iemand dat diegene boos wordt en als dat niet mijn bedoeling is kan ik nog gemakkelijk bijsturen. Maar bij deze man had ik helemaal niets opgepikt aan oplopende woede. Ik was juist lekker provocatief met hem bezig, hem voortdurend spiegelend en ook vragend: ja, maar wat is nu precies je probleem? Maar toen hij weg was realiseerde ik mij dat ik toch wel onbewust iets van zijn innerlijke reuring had opgevangen, want anders was ik niet provocatief met hem geworden.
Keus
Je hebt als gesprekspartner en als pastor of coach altijd de keus: ga ik nu het contact aan met die ander en mezelf? Zo ja, op welke wijze? In mijn geval kan ik pastoraal, contextueel of provocatief met mensen werken en ook nog gewoon als Marieke, die trouwens toch altijd overal wel in doorklinkt… Wat maakte nu dat ik in dit geval voor provocatief koos? Perplex van de plotselinge woedende aftocht, dit gebeurt me niet vaak, besefte ik dat het juist zijn dubbele boodschap aan mij (aan de buitenkant mij volgend, aan de binnenkant mij verwensend) was geweest die de dubbele boodschap van het provocatieve (met een lach en liefdevol er niets van begrijpen) bij mij had opgewekt. Tevens realiseerde ik mij dat hij nu precies zijn probleem deed. In plaats van te zeggen wat hem werkelijk bezighield, verdween hij verongelijkt uit de communicatie. Ik zal vast niet de eerste zijn bij wie hij dat zo doet.
Contact
Het mooie is dat deze man zich dat zelf ook bedacht, want hij kwam terug! Nu vol vasthoudend aan zijn wens zichzelf te bevrijden vertelde hij mij niet alleen dat hij boos was geworden, maar ook waarom. En kon ik moeiteloos switchen naar een contextuele aanpak van wat hem kennelijk triggerde, want hij ging nu werkelijk het contact aan. Bozig en wel, maar toch. Hij maakte contact, met zichzelf en daarna ook met mij. Iets wat het provocatieve plagen had uitgelokt.
Waarom provocatief?
Er zijn meerdere redenen te noemen waarom je iemand provocatief gaat benaderen (haha, mijn eigen plezier in het werk is ook een belangrijke reden bijvoorbeeld!), maar deze staat bij mij met stip op 1: de dubbele boodschap die iemand uitzendt, al dan niet bewust. Niks beter om mee op te vangen en om mee te werken dan met de dubbele boodschap van het provocatieve: ik help je niet (wel). Met als verrassend effect dat iemand het contact aangaat. Allereerst met zichzelf. Lachend, huilend of woedend. Ook dat laatste is niet erg. Om met Paulus te spreken: “Het belangrijkste is dat ik van binnen een nieuw mens word, elke dag meer.”(2Kor4:16b BGT)